Wereldoorlog en theologie - pagina 16

Alles wat op het „einddrama" betrekking heeft valt weg als „zeitgeschichtliche Mythologie" 26). Slechts het ééne blijft: de „Situation der Entscheidung", de existentieele crisis in Christus, het eschatologische faktum. De horizontale lijn vervaagt. Het post — aldus van Ooyen — wordt omgezet in een „trans" 27) en dat zou dan de moderne actueele interpretatie zijn van het „De Heer is nabij". Van een positieve beteekenis van geschiedenis en cultuur kan hier moeilijk meer sprake zijn 28). Het gericht heeft alle mogelijkheden weggevaagd. De existentieele eschatologie is de keerzijde van de zinneloosheid van het kultuurleven, die door den oorlog scherper dan ooit te voren in het bewustzijn van den modernen mensch als een bliksem was ingeslagen. *

*

Kort na den oorlog verschijnt niet alleen de 2e druk van Earth's Römerbrief, maar ook — 1922 — de Ie druk van Althans' „Die letzten Dinge". In 1935 heeft Althans tegenover Holmström, die sprak van sterken invloed van Barth op Althans, verklaard, dat dit historisch niet juist was, omdat het ontwerp van „Die letzten Dinge" reeds in 1921 gereed lag. Onafhankelijk van Barth was Althans gekomen tot de accentueering van de diepte-dimensie tegenover de lengte-dimensie 29). Ook voor hem is het woord van Ranke onmisbaar geworden: „Jede Epoche ist unmittelbar zu Gott", een woord, dat een ware triumftocht heeft gemaakt door de nieuwere eschatologische literatuur 3o), Onder de beademing van denzelfden tijd schrompelt ook bij Althaus het „eschaton" ineen tot een tijdlooze relatie. Zijn onderscheiding tusschen axiologische en teleologische eschatologie in de lijn van Windelband wijst op het verschrompelen van het telos in den N. T. zin tot een spanningsvolle „Gegenwartserfahrung". Van de oude eschatologie blijft ook bij Althaus zoo goed als niets meer over door zijn niets-ontziende kritiek op alle „endgeschichtliche" eschatologie. „Die Eschatologie hat es nicht mit der Endgeschichte oder mit dem G«schichtsende, sondern mit dem Jenseits der Geschichte zu tun. Sie ist keine Apokalyptik" si). Toch is het van belang op te merken, dat zich tusschen Barth en Althaus reeds spoedig een niet onbelangrijk verschil voordoet. Althaus kritiseert reeds in 1924 de wijze, waarop Barth met het 26) BULTMANN, Jesus, pag. 53: „Zur Mythologie gehort auch die Erwartung des in der Zeit bevorstehenden Weltendes". Ook de voorstelling van den Satan, die nu nog Gods regiment weerstaat, behoort tot de „zeitgeschichtliche Mythologie". 2') H. VAN OYEN, „Onder eigen Vaandel", 1940, pag. 198. 28) Vgl. H. W. SCHMIDT, Zeit uvd Ewigkeit, 1927, pag. 113 vv. 28) P. ALTHAUS, Eschatologisches. Zur Verstandigung mit Folke Holmström. „Zeitschr. f. syst. Theologie", 1935, pag. 611 vv. Vgl. HOLMSTRÖM'S antwoord in: Das eschatologische Denken der Gegenwart, pag. 280. 30)

HOLMSTRÖM, a. W. pag.

203.

31) ALTHAUS, Die letzten Dinge, 1922, pag. 80.

14

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen