Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 50

49 den vorst in de kerk 1), het achterstellen bij benoemingen van wie aan haar leer zijn trouw gebleven 2), het afschaffen van den bijbel op de school 3), het monopolie der regeering op onderwijsgebied. Merkwaardig is de sympathie in dezen kring voor de Roomschen, als de koning door de oprichting van het Collegium Philosophicum hun gewetensvrijheid aantast. De groote massa van het volk juichte den vorst toe, die den strijd met Rome dorst aan te binden; ook "zij, die zich Gereformeerden noemen", - klaagt Dirk van Hogendorp "zien in dit heidensch instituut den triumf der reformatie", hij echter zag "in den haat tegen de zoogenaamde Jezuïeten haat tegen God en Zijn Gezalfde" 4). Van regeeringszijde kon men voor die sympathie geen andere verklaring vinden dan heulen met Rome. Bilderdijk en Da Cos ta zijn vast Jezuïeten, schrijft Wiselius, de directeur van politie te Amsterdam. Waar leeft die Da Costa zoo vraagt deze zich zelf af - toch zoo weelderig van? Hij heeft maar een beperkt vermogen, en toch "vinden zijn discipels en discipelinnen, waaronder niet weinige Benjamins en Slimslampen, bij hem dagelijks den zoeten inval" en springt hij nog telkens zijn vrienden, die in schulden watersnood van 1825) : "De oordeelen Gods over dit land gaan hooger dan onze individueeIe zonden. Nationale kastijdingen slaan op nationale vergrijpen; en al wat ons treft, geheel de staat van ons land sinds ons herstel, die zoo luid verkondigt, hoe zwaar Gods hand op ons drukt in alles, staat in meer dadelijk, meer onmiddellijk verband met het niet wed 'rop bouwen van den tempel. 1795 heeft Kerk en Staat gesloopt. 1813 heeft den Staat hersteld, maar niet de Kerk". J) Gedenkstukken 1825-30 II p. 39, 871-2, 926-- 8, 931-2. ~)

io.

888.

3) ib. 943, Dirk aan Willem van Hogendorp, 8 Januari 1829: "Mij is zelfs verhaald, dat de vrees voor de Roomschen op de scholen invloed gehad heeft, en dat de Bijbel, die er van geweerd was, er nu weder bij oogluiking wordt toegelaten. Jammer is het wel, dat het bij oogluiking zijn moet! Men zou zich moeilijk verbeelden in een Christenland te zijn".

<) ib. 926.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen