Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 37

36 spel zullen geven; zij moesten meer onder den duim worden gehouden, anders kunnen zij niet stil zijn. Die ongelukkige herstelling van een algemeen Synode is de wortel des kwaads. Onze voorvaderen waren wel wijzer, en hebben, ziende het werk van die fraaie vergadering AO. 1618 gezorgd. dat die gebefte knapen nimmer wederom bij den anderen kwamen. Men heeft veel goed spel door toegevendheid bedorven" 1). De heftigheid van deze ontboezeming is meer begrijpelijk, als men het fijne van de zaak weet. Want wel was de circulaire - Philipse moest het zelf erkennen - in behoorlijke termen vervat, maar de regeering was een brief in handen gevallen van den president van het kerkbestuur, Ds. Van der Willigen te Tiel, waarin misnoegen over haar handelwijze zeer duidelijk uitkwam. Die gemeenten - zoo klaagde hij - konden van de regeering niets los krijgen, terwijl de Roomschen in diezelfde streken en elders van haar aanzienlijke sommen voor kerkbouw ontvingen, voor één kerk zelfs f 12.000, een som, waarmee men voor een aanmerkelijk deel in de behoeften der noodlijdende gemeenten had kunnen voorzien 2) . Het behoorde inderdaad tot de tactiek der regeering met geld te trachten Rome's inschikkelijkheid te winnen 3), maar dat moest natuurlijk niet zoo in het oog loopen. Was zij er op uit ook op kerkelijk terrein te heerschen, de gevestigde kerkgenootschappen konden daartegenover ook weer zeker zijn van haar machtigen arm, zoodra zij maar hun eenheid bedreigd achtten . In België vervolgde zij de Stevenisten, en, hier te lande, - de Afgescheidenen. Droevig schouwspel! Had de koning eerst al de schennende hand geslagen aan de kerk, met welker reformatie in de 16de eeuw het ontstaan van het Nederlandsch gemeenebest en de opkomst van het Oranjehuis ten nauwste verI) ib. p. 509. 2) ib. p. XXVII-XXXIII. 3) Falck, Brieven (1861 ) p . 207, 209 .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen