Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 40

39 voor de vereeniging der Christenheid onder één algemeen erkend zichtbaar hoofd. - Men meene echter niet, dat Willem den paus oppermachtig wou maken. Neen, hem wordt weinig meer dan een eererol toebedeeld, de feitelijke macht zou bij de vorsten berusten. Dezen toch zouden dan behalve wereldlijk hoofd ook geestelijk hoofd zijn, niet slechts van hun Protestantsche, maar ook van hun Katholieke onderdanen~ want alleen door hun bemiddeling zou de paus dan met de geloovigen in verbinding staan. Deze behoefde niet te vreezen, dat hij daardoor een groot deel van zijn inkomsten verliezen zou: dat zouden de vorsten wel goedmaken 1). Ook hier vinden we punten van overeenkomst met Napoleon. Stond bij de verlichte despoten der 18de eeuw meer de dulding der dissenters op den voorgrond,2) Napoleon was, gelijk we vroeger zagen, een groot bewonderaar van de gecentraliseerde inrichting der Roomsche kerk, en hoopte in zijn hart met en door haar de wereld te regeeren. Bij Willem dezelfde bewondering, en, verlangde hij de wereldmacht niet voor zich alleen, dan toch voor den Areopagus. Gelijk Napoleon, heeft ook hij niet dan in het uiterste geval een afzonderlijke Roomsche kerk naar Gallicaansche beginselen willen stichten 3). De koning heeft dus, waar hij kon, de Protestanten met elkander vereenigd, hij droomde van toenadering tusschen Protestanten en Katholieken - nog één stap verder, en men komt er toe ook den scheidsmuur tusschen Christenen en Joden weg te willen nemen. Willem van Hogendorp schrijft inderdaad het departement van eeredienst dien toeleg toe. De door de regeering benoemde hoofdbestuurders van het Israëlietisch kerkgenootschap waren volgens hem "de verklaardste vijanden van hun eigen kerk". HEn dat 1) Gedenkstukken 1825- 30, 11 p. 319-324. 2) We moeten hierbij opmerken, dat ook Jozef 11 hen, die niet tot de door hem erkende gezindten behoorden, vervolgde CM i t r 0 fan 0 v, Joseph 11 p. 724 - 7). 3) Gedenkstukken 1825-30, II p. XXII.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen