Verband en Verbond

(I)

Sinds wij een vorig jaar in deze zaal bijeenkwamen heeft het Voorloopig Comité, door de destijds aanwezigen daartoe aangewezen, zich ernstig bezig gehouden met het uitwerken van plannen om tot definitieve vormgeving van het Grereformeerd Sociaal en Economisch Verband te geraken.

Zooeven werd U in 't kort verslag uitgebracht van de handelingen van het V.C. Het is thans mijn taak om in verband met mijn onderwerp iets breeder en dieper daarop in te gaan. Ofschoon wij ons afgevraagd hebben, of het niet de voorkeur zou verdienen, dat voor deze vergadering een ander als inleider zou optreden ter behandeling v^n een onderwerp, dat rechtstreeks betrekking zou hebben op de concrete vraagstukken, waarvoor wij óns in sociaal en economisch opzicht in dezen tijd geplaatst zien, achtten alle leden van het V.C? . bij nadere overweging toch een weg, als thans is ingeslagen, beter. Wij lieten ons daarbij leiden door de volgende gedachte. Hoezeer ook met dankbaarheid en blijdschap mag worden geconstateerd, dat in de vorige vergadering wat de groote lijnen en den opzet van ons Verband betreft, een duidelijke en voldoende eenparigheid van gevoelen aan den dag trad, toch was het noodig, dat nadere preciseering en accentueering in onderdeelen ter verduidelijking en ook ter bevestiging van den oorspronkeüjk gestelden opzet zou worden geboden. Aangezien een vorig maal aan mij de eer te beurt viel namens de eerste initiatiefnemers onze plannen aan U te ontvouwen, waren mijn medeleden in het V.C. unaniem van oordeel, dat het gewenscht was, dat U ook in deze vergadering door mij ter inleiding van de bespreking op de hoogte zou worden gebracht van den principieelen en ook den organisatorischen opzet van hetgeen als resultaat van het overleg in den kring van het V.C. was verkregen. Met den innigen wensch, dat U bij het vernemen daarvan straks in de middagvergadering voor U zelf het noodige inzicht in zaken zult hebben verkregen, om samen met ons Uw schouders te gaan zetten onder het beoogde werk van het Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband, ga ik mij nu van deze taak kwijten.

Ge zult U onwillekeurig hebben afgevraagd, welke de beteekenis is van deze beide woorden in den titel van mijn onderwerp: Verband en Verbond. Taalkundig beschouwd toch ligt de beteekenis van deze beide woorden zoo dicht bij elkaar, dat de vraag gewettigd is: bedoelt ge hiermee alleen maar aan te geven een nuance-verschil voor één en dezelfde zaak?

En dan moet het antwoord ontkennend luiden. De taalkundige beteekenis van beide woorden is inderdaad niet ver uiteenloopend. Het werkwoord verbinden, dat de actie moet inleiden om te komen tot een verband zoowel als tot een verbond, geeft volgens Van Dale in zijn figuurlijke beteekenis weer: dooreen band vereenigen of bevestig e n.

Het woord verband wordt in datzelfde woordenboek naar zijn figuurlijke beteekenis omschreven als: geestelijke samenhang en als verbintenis, zich tot iets verbonden, verplicht hebben.

Beide omschrijvingen passen zeer wel in het kader van de 'n vorige maal in deze vergadering ontwikkelde schets voor een te onderhouden GJeref. Sociaal en Economisch Verband.

De beteekenis van verband als geestelijke samenhang komt daarin tot uitdrukking, dat wij hier maar niet elkander uitgenoodigd hebben en bijeen zijn b.v. als degenen, die behooren tot het Protestantsoh-ChristeHjke deel va, n ons volk, want zulk een samenhang zou niet veel meer beteekenen dan die van los zand. Zeer nadrukkelijk richtten zich onze plannen reeds in de allereerste convocatie, die van de initiatiefnemers uitging, tot de Gereformeerde belijders. Vandaar dan ook het voorstel, om te komen tot vorming van een Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband, Die geestelijke samenhang heeft voorts in deze zaak ook dit ons te zeggen, dat wij hier vergaderen in verband met (dat ligt ook besloten in de beteekenis van het woord verband) de Belijdenisschriften der Gereformeerde Kerken, de drie Formulieren van Eenigheid.

Uit de U gezonden of anders hier aan U uit te

reiken Concept-Statuten voor het Geref. Sociaal en Economisch Verband zult U gezien hebben, dat wij dit ook tot uitdrukking gebracht hebben in de U voorgestelde formuleering van den grondslag van ons Verband: ; , Het verband heeft als grondslag de Heilige Schrift, waarvan de drie Formulieren van Eenigheid ons de hoofdsom leeren."

Reeds in de vorige vergadering is door één der sprekers er terecht de aandacht op gevestigd, dat dit evenwel meer moet zijn, dan alleen maar zaak van een grondslag, waarop men dan mogelijk wel daarmee niet geheel in overeenstemming zijnde zaken, zou kunnen gaan omtrekken. Wij meenen dan ook verplicht te zijn, de beteekenis van het woord Verband uit den titel van ons onderwerp inderdaad nog verder te preciseeren, dat wij hier gedacht zouden wenschen te zien aan Verband in de beteekenis van causaal verband, dat de betrekking aangeeft van oorzaak en gevolg. Omdat wij Gereformeerde belijders zijn, daarom gingen wij over tot oprichting van een Gereformeerd Sociaal en Economisch Verband. Het verband, de geestelijke samenhang, is dus niet alleen maar iets statisch, als rustende grondslag, maar ook dynamisch, als bewegende, ons activeerende drijfveer. Deze geestelijke samenhang bepaalt dus niet alleen ons uitgangspunt, maar zal ons geheele optreden als Verband in alles moeten beheerschen. Dat geheele optreden zal aan de toets daarvan onderworpen zijn, aan die belijdenis welke in den grondslag verankerd ligt. Wij naderen nu de andere beteekenis van het woord Verband, die ik ook zooeven reeds noemde, n.l. die van verbintenis, zich tot iets verbonden, verplicht hebben, welke beteekenis immers op bepaalde, te verrichten handelingen, hetzij positief of negatief, wijst.

P. GROEN.

AANVULLING. Tot mijn spijt constateer ik, dat Ik nagelaten heb onder de namen van de in de Verbandsvergaderlng benoemde commissie te vermelden dien van Mr Westera uit Amersfoort. Ik haast mij dit verzuim te herstellen.

G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen