Zedelijkheid en recht - pagina 99
95 normen,, hoe ook te onderscheiden, niet van elkaar -zijn te scheiden. Niet te scheiden, krachtens haar gemeenschappelijke afkomst uit de zede. of Sitte, welke zich, innig samenhangend met de religie, als een' complex van met dwang verbonden gedragsregelen stelt tegen het wederstrevend willen e ...
Zedelijkheid en recht - pagina 100
96 ningen van mogen en behooren, die der zedelijke en die der rechtelijke, naar haar objectieve zijde zich verhouden als twee secante begrippen. Hun sferen vallen toch gedeeltelijk buiten, maar ook gedeeltelijk in elkander. Zij vallen in elkander, zij snijden elkander voor zoover zij beide, zij h ...
Zedelijkheid en recht - pagina 101
97objectieve zijde, dan is de verhouding als die van tv\^ee secante; denkt gij haar, in dien zin, naar haar subjectieve zijde, dan is zij die van twee incidente begrippen. Eindelijk bleek bij de benadering van ons probleem ook in den theologisch-metaphysischenieriS^egjeevste, dat op het st ...
Zedelijkheid en recht - pagina 102
98 den menscli door Hem in Zijn souverein willen gesteld. En verder, dat blijkens de overeenkomst in het natuurlijk, maar het onderling verschil in het toevallig element dezer menschelijke ordeningen, zij niet adaequaat zijn aan de zedelijke wereldorde en alzoo noch het positieve recht, noch de g ...
Zedelijkheid en recht - pagina 103
99 ontwikkeling in de richting der idee, van hun ordeningen voor mogen en behooren. Een ontwikkeling, die door God Zelf, welke in alle ontwikkeUng de eerste Werker is, vi^ordt gewild en ook geleid. Maar daarom mag dan ook als resultaat worden vastgesteld, dat er als tusschen de volstrekte ordenin ...
Zedelijkheid en recht - pagina 104
100 ideeën in elkander ligt is alzoo bij de verhouding der begrippen wel niet geheel, maar toch gedeeltelijk uit elkander gerukt. Het daar incidente is hier tot het secante geworden. Dit verschil nu heeft hierin zijn grond, dat de rechtelijke ordening als regel voor de handelingen in het uitwendi ...
Zedelijkheid en recht - pagina 105
101 „natuurlijk wederstreven", nog maar betrekkelijk. Tot de idee toch van de zedelijke ordening voor de gezindheid welke idee ook de idee der rechtelijke ordening voor de gezindheid omvat, behoort de spontaneïteit of de vanzelfsheid. Maar het „natuurlijk wederstreven" heeft ook hier een eigenaar ...
Zedelijkheid en recht - pagina 106
102 neemt de zonde der wereld, in de wedergeboorte dezer wereld zal zijn de werkelijke wereld. En evenzoo weet hij ook, dat de gedaante dezer wereld, d. i. haar schema, haar schets, haar ordening, voorbijgaat (1 Korinthe 7 : 31). Dat haar gedaante dan in velerlei opzicht een andere zal zijn. In v ...
Zedelijkheid en recht - pagina 107
103 gezindheden en handelingen aan deze goddelijke ordening, als van de stof aan den vorm, door middel van geen menschelijke ordeningen de goddelijke zich dan meer zal hebben te handhaven. Zijn ordening als die, waarin de idee van het recht onder de menschen, zoo voor gezindheid als handeling, vo ...
Zedelijkheid en recht - pagina 108
104 Door ernstige krankheid verhinderd de plichten daaraan verbonden vóór de Kerstvacantie te vervullen^ breng ik hier mijn dank aan mijn vriend en ambtgenoot Dr. J. Woltjer voor al wat hij, als Pro-rector, toen voor mij is geweest en voor mij heeft gedaan. Uit de vensters van mijn ziekekamer heb ...