De verflauwing der grenzen - pagina 11
9 o verwaardig. Ik ga u daarbij aantoonen, eerst, dat inderdaad de geest onzer eeuw hiertoe neigt; dan, wat gevaren dit 1 na zich dreigt te sleepen; ten slotte, wat weerstand hier te bieden valt. *\ Ik wensch niet gerangschikt te worden onder hen, die van ' het Pantheïsme, onder eiken vorm ...
De verflauwing der grenzen - pagina 12
lOder Openbaring mist, en bij de schemering der Rede Hem niet kan uitvinden, wordt ze in haar liefdesdrang onstuimig, onbescheiden tot het oneerbiedige toe, en wil naar God, tot aan^ tot in zijn verborgen wezen doordringen, ja rust niet tot ze in Hem zich verloor of onbewust Hem in zichzel ...
De verflauwing der grenzen - pagina 13
IIop te smelten, en in nieuwen vorm om te gieten, een iegelijk naar den lust van zijn hart 27). I Drie motieven tegelijk drongen ónze eeuw in die richting. Haar o verstroomend krachtsgevoel, haar overspannen besef van 's menschen waardij, en haar indringen in den rijkdom der natuur. In ver ...
De verflauwing der grenzen - pagina 14
12reeds lang onttroond, en met zijn onttroning is de welige bloei van het systematisch Pantheïsme tot stilstand gekomen. De wijsbegeerte ziet haar gehoorzalen verlaten. Allerwegen zucht men onder haar „Abgelebtheit", haar inzinking, haar geestelijke impotentie 35). Nu men zelf niet meer ph ...
De verflauwing der grenzen - pagina 15
13Darwin zelf, op Broca's en op von Nageli's inspraak, bij de laatste uitgave van zijn Descent of man en Origin of species^ de ongenoegzaamheid van zijn selectie-theorie toegegeven 43); maar, zonder dat de second-hand wetenschap, in handboek en op burgerscholen, daarom ophield, de geknakte ...
De verflauwing der grenzen - pagina 16
nooit verademing, nimmer ruste, een leven zonder sabbat. Geen overzien, noch inbezitneming, veel minder genieting van het verworvene. Bij geen punt van den weg aankomen, dan om ijlings van dit punt weer af te gaan. Iets van den sausenden Galop in den „Todtenritt" uit Burgers Leonore 48). Der ewig ...
De verflauwing der grenzen - pagina 17
15leste alle onderscheid tusschen den Ceder en den Hysop ophoudt te bestaan 55). Maar het sterkst ontwaart ge dit bij het wijsgeerig Pantheïsme, dat principieel en stelselmatig alle thesis en anti-thesis in de synthesis versmelt, en door de bekoring van het denkbeeld der identiteit, u al w ...
De verflauwing der grenzen - pagina 18
i6J gaat lijnrecht tegen de eischen van uw denken in. En dan j eerst wanneer alles, zonder uitzondering, onder één begrip is I saamgevat, kan uw denken rusten op zijn lauweren. Rekent ge nu met de werkelijkheid en eert ge haar bestaanswet, dan stuit ge slag op slag met uw denken op wat wee ...
De verflauwing der grenzen - pagina 19
17 f schaduwlijnen verflauwd worden. Immers alle onderscheid in ons bewustzijn, ja, het vermogen zelf van ons bewustzijn, óm te onderscheiden, wortelt ten leste in deze primordiale tegenstelling. Denk u haar weg, en het wordt nacht; een nacht bij wier schaduwachtio-e donkerheid alles aan uw horiz ...
De verflauwing der grenzen - pagina 20
i8geestelijke wereld nauwkeuriger te onderzoeken, en voorts van poëzie te leven met zijn hart. En dit is ook zoo; maar 'I hield daarom ook het EvolutiebeginseL^ of de Descendenzfjheorïe, gelijk onze Duitschers het noemen, reeds op het I Credo onzer huidige wetenschap te zijn ? En wat nu is ...