Filteren
van 57
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 29
23 anthropocentrische notie had in physico-theologischen zin. Immers het frustra van het bekende : natura nil facit frustra adstrueert hij als dat quod in usum hominum non sit. Daarom erkent hij de causae finales alleen als humana figmenta '). Schopenhauer hamert er telkens op, dat teleologie nie ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 30
24 ven, de verbinding der dingen te denken naar analogie van die bijzondere causaliteit, die de causaliteit der doelen is. 'Het gaat hier in de eerste plaats om de innerlijke doelmatigheid. Want de organismen zouden ons immers volkomen onv^2rstaanbaar blijven, indien we het geheel niet zouden mog ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 31
25 alleen buiten en boven de wereld worden gezocht, ook kan het in monistischen trant alleen in de dingen zelf worden aanvaard, als zuiver immanent, maar ook kan het op theistischen grondslag dualistisch worden beschouwd als in en buiten de dingen. Hier is de opperste wijsheid de eerste oorzaak v ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 32
26 TELEOLOGIE EN NATUURWETENSCHAP. Nergens is het teleologisch principe zoo fel omstreden als op het gebied der natuurbeschouwing. In de groote natuurbeschouwingen is een grootsche strijd gestreden tusschen teleologie en anti-teleologie (telephobie!), die nog voortduurt. Historisch gingen, zooals ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 33
27 TELEOLOGIE EN PHYSICA. De onwrikbare grondslag en basis van de natuurwetenschap in het algemeen en van de physica in het bijzonder is de mechanica. De physica is het domein waar de mechanische natuurbeschouwing autochthoon is en haar volle rechten heeft en laat gelden. De mechanica immers dree ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 34
28 cipe der kleinste actie hield in, dat, wanneer in de natuur de een of andere verandering gebeurt, de voor deze verandering noodige hoeveelheid werkzaamheid zoo klein mogelijk is. Hoe duidelijk spreekt hier het teleologisch karakter der formule; het is als de plechtige afkondiging der alom geld ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 35
29 eerste hoofdwet juist was. Dat neemt niet weg, dat ze thans algemeen wordt aanvaard. Deze hoofdwet kan op verschillende wijzen wordsn afgeleid; tegenwoordig verklaart men haar gaarne met de kinetische beschouwing der materie, zooals Boltzmann haar gaf, te weten als waarschijnlijkheidsregel. He ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 36
30 TELEOLOGIE EN BIOLOGIE. Wanneer dit begrip echter ook moet dienen als laatste en eenige verklaringsbeginsel van alle levensverschijnselen, dan blijkt het daartoe ten eenenmale insufficient. De biologie als leer der levensverschijnselen komt alleen met het begrip eener mechanische causaliteit n ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 37
31 wikkeling konden brengen. De kunstmatige, doelbewuste teeltkeuze der fokkers maakte gebruik van de variatiemogelijkheden der natuur om de dierlijke organismen in een bepaalde richting te ontwikkelen. Deze mogelijkheid van variatie legde Darwin nu ook ten grondslag aan zijn leer van het ontstaa ...
1933 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 38
52 der zweckmaszigcn Struktur" ^). Deze Darwinistische hypothese bevat tal van reminiscentie's aan de natuurphilosophiën der oude Grieken. Hoe levendig herinnert de strijd om het bestaan, waarin het ondoelmatige ondergaat en waaruit het doelmatig ingerichte vrij te voorschijn komt. aan het woord ...
van 57
