1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 152
recht te laten komen. Hij zei van zijn „apologie , dat al was de inhoud niet nieuw, de rangschikking het wèl was. Dezelfde materie kan door tendentieuze rangschikking en schifting ander effect krij gen en dit lot heeft ook het werk van Pascal getroffen. Er is o.a. een skeptische Pascal, die onda ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 153
149Rede juist gebruikt als zij inziet, dat de werkelijkheid in laatste instantie niet wordt begrepen, maar aanvaard.\Jeugdportret van Pascal.De Natuurkunde*1. D e ervaring. De belangrijke vraag, waarmee Pascal zich in de physica bezig houdt, is die van de „horro ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 154
150Roberval) een eigen plaats in, daar voor hem de beslissing in deze kwestie niet door rationeele argumenten genomen kan worden, maar slechts door experimenten. ,,In de physica heeft de ervaring meer overredingskracht dan de redeneering” x) (III, 199). Voor hem is de physica vooral een em ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 155
151echter niet door de vraag naar het absolute vacuum van zijn experiraenteele basis afbrengen. W at hem betreft bestaat dat of bestaat dat niet, dat ligt buiten het bereik der toetsing. ,,Ik versta onder hef woord „ledig” altijd een ruimte, ledig aan alle lichamen, die onder het zintuig v ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 156
teur de la masse de Fair” (III, 194) zijn meesterstukken van logica. Zij gelijken veel op elkaar, daar voortdurend van analogieredene ring gebruik gemaakt wordt. De leidende gedachte is namelijk, dat de massa van de lucht, die door haar gewicht in evenwicht is met een vloeistofkolom, volkomen an ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 157
153(III, 257) en daar willen de tegenstanders toch niet aan. Een groot bezwaar is voor Pascal in den term „horror vacui’ zelf gelegen. Hierdoor krijgt men de vrije hand allerlei gevoelens van zichzelf in de natuur over te dragen. Men heeft dan wel gauw een z.g. verklaring bij de hand, maar ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 158
154een verschijnsel ontstaan kan, als men de materie, de natuur en de eigenschappen van zijn oorzaak onderstelt, vooral als zij zoo zijn uitgerekend, dat uit hetgeen zij onderstellen, waarheden volgen, die reeds evident waren" (II, 98). ..De grootste moeilijkheden, zooals eb en vloed en de ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 159
gend. Kepler's conclusies uit de astronomische waarneming staan niet zuiver op empirische basis en daarom zal Pascal deze ..diep gaande beslissing” niet aandurven, daar hij alleen dingen wil bewe ren „die onvergankelijk zijn”. Daarom zegt hij in zijn Pensées : „Je trouve bon qü’on n' approfondi ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 160
156hypothese slechts waarschijnlijk. Streng gesproken zou in een induc tieve wetenschap alleen voor waarschijnlijke hypothesen plaats zijn. Een voorbeeld hiervan zouden dan de astronomische wereldstelsels opleveren. De subtiele materie echter kan eigenlijk zelfs hiertoe niet gerekend word ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 161
157 6.De au toriteit.Is in Pascal’s physica de ervaring dus no. 1 en de abstracte redeneering tweede in rang, de autoriteit gunt hij in de natuurwetenschap in het geheel geen plaats. In physische kwesties mogen bij de bewijs voering slechts redeneering en ervaring dienen, de autori ...