1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 153
145 is toch de oorzaak van een misdaad de verdorven natuur van den misdadiger en niet God. Men kan dit besluit bijv. uit de regels van MILL of uit de zeer te waardeeren beschouwingen van de conditionalisten (v. HANSEMAN en VERWORN) of uit die van HEIM afleiden. We zullen ons echter moeten beperke ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 154
146 teleologisch doorwerkt is het pantheïsme. De denkbeelden van ARISTOTELES en na hem de SCHOLASTIEK zijn echt dynamisch teleologisch ; die van PLATO, AUGUSTINUS, DESCARTES, de occasionalisten, LOTZE, ULRICI en vele andere meer statisch teleologisch. In 't algemeen kan men zeggen, dat in de oudh ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 155
147 los trachten te maken van den knellenden band der Aristotelische wijsbegeerte. Ik behoef niet op te merken, dat deze denkers ook in onze kringen als beslist theïstisch worden aangezien, daargelaten hunne min of meer sterkere afwijkingen, van wat wij in onze beginselen handhaven. De hier in gr ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 156
148 aanleiding moet geven, dan het consequent vitalisme. Het materialisme moest ten minste nog voor het bewustzijn halt maken en wordt slechts in een moderne opvatting, waarbij de atomen ook bewustzijn wordt toegeschreven, nog eenigszins gehandhaafd. ') Bij het vitalisme, waar de ziel de vorm der ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 157
149 in de dingen ingeschapen" (BAVINCK 1. c), maar deze ideeën Gods zijn transcendent ten opzichte van de ziel. Stof en ziel zijn natuurfactoren, Gods ideeën zijn dit niet. Zij blijven als de ideeën-wereld van PLATO (zij het dan ook op andere wijze) transcendent ten opzichte van de natuur. Het vi ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 158
150 Van daar dat de Aristotelische opvatting de Verband eenige houdbare vitalistische theorie is. Reeds me opya ingen yroeger heb ik uiteengezet, hoe" deze Aristotein onze Vereeniging. "^lische opvatting een deel is van een geheele natuurphilosophie, voor welker constructie ik de diepste e ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 159
151 was, meer de problemen aan te geven, dan afgeronde oplossingen er van voor te dragen. Het is nu sinds de opkomst der nieuwere wijsbegeerte de vraag of men met de atomisten de werkelijkheid in een massa kleinere deeltjes ruimtelijk mag splitsen en of men haar (met DESCARTES) in den tijd in een ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 160
152 Dat dus de entropie van A + B voor de botsing kleiner is dan de entropie van A -|- B na de botsing, geeft ons niet de minste verheldering van het begrip van de werkzaamheid van A op B. Het zuiver logisch ontleden van het causaliteitsbegrip is de noodzakelijke voorwaarde voor al ons verder den ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 161
153 aardigheid, welke (volgens den Heer BRUIN) niet toegeschreven wordt aan de traagheid, maar welke traagheid genoemd wordt. In ieder geval, deze eigenaardigheid heeft een „oorzaak, welke men niet kent, ook niet pretendeert te kennen." Nog wil ik opmerken, dat men over deze „oorzaak,"' wanneer m ...
1913-1914 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 162
154 dan ook niet meer direct op de werkelijkheid toepassen. Eenige gevolgen van de „neue Mechanik" wil ik aan de hand van PoiNCARÈ zonder uitvoerige verklaring nog opsommen. „De massa van een lichaam is niet constant, maar hangt van zijn snelheid af". „De massa van een lichaam wordt oneindig groo ...