1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 162
158In zakendefinities wordt reeds iets beweerd (het zijn „propositions”), zij zijn niet vrij, maar voor tegenspraak vatbaar” (IX, 253) ,,De meetkunde kent slechts naamdefinities (définitions de nom); zij zijn geheel vrij. Daarom kan alleen de wiskunde onfeilbare bewij zen geven; alle ande ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 163
159woorden een helderder begrip dan alle verklaringen zouden kunnen doen. De eenvoudige objecten der wiskunde hebben dus een evi dentie, die niet de overtuigkracht van bewijzen heeft (immers de Rede ziet niets in), maar er al de zekerheid van bezit. Zoo is alles wat de wiskunde ons voorst ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 164
160De overredingskunst moet volgens Pascal geometrisch van methode zijn: „buiten de wiskunde en hetgeen haar nabootst zijn er geen ware bewijsvoeringen” (IX. 287). De geometrische waarheden zijn „toutes naturelles et a notre portée” (IX, 228). „Natuurlijk” en „binnen ons bereik” wil voor h ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 165
ergernis hoe in de wetenschap van zijn dagen, hetzij peripatetisch, hetzij cartesiaansch, de Rede haar perken te buiten ging. Hij had zeker het plan in zijn ..Apologie van den Christelijken godsdienst een hartig woord aan de valsche aanspraken der z.g. wetenschap te wijden, getuige de losse notit ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 166
162Cartesiaansche verklaring van het magnetisme *).uitdenkt, met eigenschappen, die zoo uitgerekend zijn, dat er w aar heden uit volgen, die tevoren reeds evident waren en dat aldus eb en vloed en magnetisme gemakkelijk te „verklaren” zijn, dan raakt hij zijdelings ook Descartes (z ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 167
,.Hoeveel sterren zijn er na uitvinding van den verrekijker ontdekt, die tevoren niet bestonden voor de philosophen? Men verweet de H. Schrift, dat zij hun aantal zoo groot noemde en zei: er zijn er slechts 1022 (n.1. in den catalogus van Ptolemaeus!)....... De krui den, die er op aarde zijn, zi ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 168
164alles te begrijpen. Maar we hebben experimenteele gegevens aller eerst te aanvaarden, ook al zijn zij onbegrijpelijk. W at onbegrijpelijk is. houdt daarom nog niet op te zijn; dat is Pascal’s diepste over tuiging. 2. De grenzen d er wiskunde. Ook in de wiskunde handhaaft Pascal zijn g ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 169
165ziel is geworpen in het lichaam, waar zij getal, tijd en dimensies vindt. Zij redeneert daarover en noemt dat natuur, noodzakelijkheid, en zij kan niets anders gelooven” (fr. 233). Evenals met de empiri sche feiten uit de natuurwetenschap staat het dus met de grondslagen der wiskunde; ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 170
166In Augustus 1660 schrijft hij aan Fermat, dat hij de geometrie, hoe wel ..le plus haut exercice de 1'esprit' . zoo onnut acht. dat hij er geen twee stappen meer voor zou doen. W el had hij er voor een jaar of twee zich nog mee bezig gehouden, maar dat was om een heel bizondere reden en ...
1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 171
167doet den mensch duizelen. De aarde is slechts een punt in ons zonne stelsel, dat slechts een punt is in het heelal, voorzoover wij het kun nen waarnemen. Hier houdt onze waarneming op, maar de gedachte gaat verder; de natuur reikt evenwel nog veel verder dan onze stout ste verbeeldin ...